بخشی از مطلب
رنگ آمیزی مبلمان شهری جزئی از رنگآمیزی شهر محسوب میشود و باید به آن
توجه کرد، رنگ و مبلمان را به خوبی شناخت و با توجه به محیط اطراف رنگ آمیزی
مبلمان را انجام داد. معنی،ترکیب، هماهنگی، تضاد رنگها از مفاهیم اصلی مربوط به رنگ
است. در گذشته استفاده از رنگ تحت تأثیر دو عامل عمده محیط و باورها، اعتقادات و
آداب و رسوم محل بوده است وجود مصالح غالب متأثر از شرایط جغرافیایی و اقلیمی،
پوشش گیاهی بومی و دیگر محدودیتها و امکانات تعیین کننده محلی از یک طرف و زبان
نمادین و استعارهای رنگ از طرف دیگر استفاده موزون و معنیدار رنگ را در محیطهای
شهری موجب میشده است. (مثل فضای ساخته شده کویری با رنگ غالب خشت و گل در
کنار رنگ فیروزهای گنبد و درختان و باغات اطراف) همچنین مفاهیم و معانی رنگها ممکن
است از دیاری به دیار دیگر متفاوت و گاهی نیز متضاد باشد و این خود هویت خاص
منطقه را سبب میشود. در شهرهای امروزی رابطهی انسان با طبیعت گسسته شده و دیگر
رنگها معانی سنتی خود را القاء نمیکنند. هجوم رنگهای بیمعنی به شهر معماری شهرها را
دچار هرج و مرج، چشم انسانها را خسته و ذهن آنها را مغشوش میکند
.( (بحرینی، ١٣٨٢ ،٢٥
رنگها که عنصری برای خوانایی هستند و همچنین یکی از عناصری که در کنار نور،
بافت، شکل بر ادراک بصری افراد در محیط تأثیر میگذارد امروزه چنان به کار برده
میشوند که کام ً لا به صورت تصادفی و سلیقهای میباشد، و در تمام شهرهای ما این
بیهویتی و بینظمی دیده میشود. در صورتی که باید در هر شهری با توجه به اقلیم،
مصالح بومی، فناوری و منابع تأمین مصالح و سلیقه و فرهنگ افراد، رنگنماها، در و
پنجرهها، مبلمان شهری، و .... به رنگهای خاص محدود و به نوعی شناسنامه رنگی آن
شهر را تعیین کرد که درنتیجه از کنار هم قرار گرفتن رنگها میتوان به پالت رنگی شهر
رسید
( که شامل رنگ سقف، بناها، نمای دیوارها، کف سازی، مبلمان شهری، پوشش گیاهی،
طبیعت شهر) و از آن میتوان برای اصلاح بهبود و هدایت نظام رنگی شهر کمک
گرفت زیرا رنگها یکی از مهمترین عناصری هستند که میتوانند به سادگی و با
هزینهای کم برای
تعریف فضاها در ایجاد خوانایی، حس وحدت در تعیین تنوع، خلق حس مکان، حق تداوم و
پیوستگی، و تنوع و سرزندگی (نشاط و شادی) به ما کمک کنند. زمینهی کاری طراح شهری
عمدتًا بر پالت اصلی متمرکز است هر چند راهنماییهایی مانند ضوابط و توصیههای
رنگآمیزی تبلیغاتی محیطی، مبلمان شهری، و نظایر اینها نیز مرحلهی ثانویه کار او را
تشکیل میدهد برای مثال در اقلیمهای سرد و با آسمان خاکستری و تابش کم خورشید
استفاده از رنگهای تند و زننده میتواند عناصر را راحتتر قابل شناسایی سازد و فضا را
شادتر کند (بر گرفته از حسینیون، ١٣٨١ ،١٥ ). رنگ پیش از بافت فرم و مواد مصرفی
دریافت میشود و به همین دلیل اثرش بیشتر است ولی در این میان آنچه که ضروری است
حرکت منسجم تمامی عناصر یک طرح به سوی هماهنگی با محیط است رنگ باید جزئی از
کل فرض شود، کل که به سوی وحدت و یگانگی رو دارد همچنین رنگ نباید برای دوره
کوتاه و تنها به قصد جلب نظر رهگذران به کار رود. مث ً لا رنگهای روشن بر پیکر مبلمان
شهر در بسیاری موارد باعث تشخیص سریع آنها از محیط میشود و کیفیت و کمیت
استفاده از آنرا افزایش میدهد البته این تفکری است که بسیاری را به گمراهی کشانده است.
شهروند وظیفه شناس و مسئولی که تکلیف خود را در برابر محیط زندگی خویش میداند
رنگ برایش تعیین کننده نیست ( مرتضایی، ١٣٨١ ،٢٨ ) و باید به فرهنگ شهر نشینی شهر
توجه کرد و شاید از رنگ بتوان برای آدرس دهی و معرفی مبلمان استفاده کرد.
رنگ به عنوان یکی از عناصر تلطیف کنندهی محیط میتواند تأثیرات بسیاری در هویت
بخشی و خوانایی محیط بوجود آورد و با توجه به اینکه مبلمان شهری از عناصر
خوانایی محیط محسوب میشود رنگ این عناصر هم جزئی از هویت و خوانایی محیط به
حساب
میآیند. گاهی برخی مبلمانها به شکل واحد رنگ میشوند مانند صندوق پست و کیوسک
تلفن، اما الزامی برای متحد کردن رنگ بقیه عناصر وجود ندارد و شرایط فرهنگی و بافتی
منطقه در تعیین نوع و جنس رنگ تعیین کنند است. ١
همچنین باید استانداردها، برای مبلمان با رنگ واحد، طوری باشد که در هر منطقه بتواند
جوابگو باشد نه به صورت مطلق بلکه کافیست به صورت نسبی با محیط همخوانی داشته و
جوابگوی نیاز و هدف مبلمان باشد. به طور کلی انتخاب رنگ باید با دقت صورت گیرد
زیرا در هر محیط و هر اقلیمی ما قصد هویت بخشی و خوانایی را در دستور کار خود
داریم پس انتخاب رنگ باید به این دو نیاز پاسخ داده و حتی حس مکان و وحدت را به
استفاده کنندگان و شهروندان القاء کند، که این کار باید معانی، ترکیبها، هماهنگیها و
تضادهای مربوط به رنگها و کارکردهای مربوط به مبلمان را نیز به خوبی مد نظر قرار
دهد.
یکی از افرادی که برای حل مشکلات رنگی محیط دست به تحقیقات گستردهای زد،
ژن فیلیپ لانکو است. روشی که او برای بررسی خصوصیات رنگ محیط به منظور ارائهی
الگوی مناسب رنگی و راهحلهای رنگی برای مشکلات محیطی پیشنهاد میکند به شرح زیر
است:
١) تجزیه و تحلیل رنگهای اصلی ناحیه یا محل (طبیعت، گیاهان، خاک، و نظایر آن) همه
ما میتوانیم به راحتی نقاط یا شهرهایی را به خاطر آوریم که شخصیت رنگی خاص
آنها که بسیاری از اوقات مهمترین عنصر هویتی و نمادین آن محل به شمار میآید
ناشی از
رنگ خاک و محیط آن بوده است سایر عناصر محیطی نیز همچون نور، آسمان، آب و
گیاهان اطراف محل در تعریف حال و هوای محل تأثیر زیادی دارند.
٢) تعیین رابطهی کمی و کیفی رنگ در عناصر مختلف معماری و شهر سازی: در این
مرحله شامل جمعآوری طیف رنگی به کار رفته در هر یک از اجزاء عناصر تشکیل دهنده
بناها و محیط شهری (نما و پنچرهها، مبلمان شهری و جز اینها) و گروه بندی آنهاست.
١) آزمایش و مطالعهی دقیق محل (برداشت نمونهای محلی، مصالح و رنگهاست). ‐٢
٢) تحلیل و جمعبندی اطلاعات جمعآوری شده که شامل پالت رنگهای محیطی و پالت ‐٢
عناصر مصنوعی و معماری منطقه است.
٣) نتیجه تحقیق ارائهی پیشنهادهایی برای پالت رنگی هر ناحیه است ( که میتواند ‐٢
شامل دو بخش رنگهای هماهنگ و دارای هارمونی و رنگهای متضاد باشد که در تعیین
رنگ آمیزی پروژهها و طرحهای آینده محل نیز مورد استفاده قرار میگیرد)
٣) مرحله آخر ارائهی جدول طیف رنگی است که وفادارانه کیفیتهای دقیق رنگی هر
محل را معرفی میکند که با استفاده از آنها در عناصر سازنده فضاهای شهری میتوان به
ترکیبهای مختلف دست یافت. (حسینیون، ١٣٨١ ،١٨ ) این مطالعه و روند رسیدن به
رنگهای ایدهآل و حل مشکلات رنگها در شهر میتواند به صورت کلی حلال مشکلات رنگی
محیطها و فضاهای شهری باشد و مبلمان شهری نیز جزئی از این برنامهریزی است که با
توجه به پالتهای رنگی تهیه شده، برای مبلمان هم میتوان برنامهریزی کرد و از طیف
رنگهای ارائه شده در پایان برنامهریزی برای مبلمان نیز رنگ مناسب را برگذید.و....
