پاورپوینت بررسی معماری بازارهای سنتی ایران
بخشی از مطلب
بازار بازار در زبان پهلوی )واکار(و )وازار( و در ترکیب هایی مانند وازارگ
)بازاری( و وازارگان )بازرگان( و در پارتی بصورت واژار آمده است و به معنای
محل داد و ستد و اجتماع است . اما امروزه بازار به مجموعه های مختلفی
اطالق می شود که علی رغم دارا بودن ویژگی های زمانی، مکانی و ساختاری
متفاوت، درهمگی آنان دادو ستد جریان دارد. در این مبحث وطرح،آنچه از بازار
مورد نظر ماست، تنها معماری سنتی بازار در دوره اسالمی)مجموعه دکان هایی که
در فضاهای سرپوشیده به یک دیگر متصل میشود و یا کوی و راسته سرپوشیده ای
که در دو سوی آن دکان ها ساخته شده است به اضافه بناهای وابسته به آن
،همچون سرا، تیمچه و...( می باشد که از معروفیت جهانی برخوردار هستند.
خود بازار سابقه چند هزار ساله در تمدن ایران و جهان دارد. ازهمان هنگام که
انسان موفق به تولید محصول بیشتر از نیاز خود گردید و به فکر مبادله آن با
دیگر محصوالت و تولیدات مورد نیاز افتاد، مراحل شکل گیری بازار )هرچند به
صورت ابتدایی(آغاز شد
برای این منظور ابتدا فضاهای بازی در مجاورت روستاهای بزرگ به این کار
اختصاص داده شد که در فصولی از سال به تدریج در روزهایی از هفته، محل
اجتماع، داد و ستد و مبادله منطقه می شد. سپس با گسترش جوامع و مبادالت
،زمان، مکان، شکل و ساختار آن نیز دچار تغییرات و تحوالت تکاملی گردید و به
تدریج از حالت موقت به دایمی و از وضعیت فاقد سرپناه ومعماری به ساختارهای
معماری متشکل و دائمی تبدیل گردید
بازار از دوره کهن تا ماد پیشینه سکونتگاههایی که اقتصاد آنها بر تولید
صنایع دستی و بازگانی متکی بود به حدود ده هزار سال پیش می رسد. براساس
اطالعات تاریخی یکی از سکونتگاههایی که اقتصاد آن به کشت غالت و دامداری
متکی بود و به مرحله یکجا نشینی رسیده بود، سکونتگاهی نزدیک به کرمانشاه
بود که پیشینه آن به 9000 سال قبل می رسد.
نمونه هایی از سکونتگاههایی که اقتصادشان بر صنایع دستی متکی بود در نقاط
متفاوت ایران یافت شده از جمله تپه زاغه )اواخر هزاره 7 ق.م( تپه سیلک و
حسنلو )هزاره ششم ق.م( تل ابلیس، تپه یحیی، )کرمان هزاره پنجم ق.م( شهداد
)هزاره چهارم ق.م( شهر سوخته )هزاره سوم ق.م (سکونتگاههای عیالمی هزاره
چهارم ق.م به بعد در این سکونتگاهها شواهدی مبنی بر وجود کارگاههای صنایع
دستی و فضاهای بازرگانی مشاهده شده است
• امپراتوری هخامنشی برای اداره سرزمین های وسیع زیر سلطه خود و سهولت
مبادالت سکه های طالیی به نام دریک و سکه های نقره ای به نام سیکل ضرب کرده
بود.
•در متن های این دوره بره برخی از انواع مالیات ها ازجمله عوارض دروازه،
باج بازار، و عوارض بندر اشاره شده که نشان از روابط اقتصادی و اجتماعی
گسترده حتی با سایر کشورها است.
همچنین گزنفون به وجود کارگاهها و آموزشگاههای وابسته به حکومت که دور از
بازار بوده اند اشاره کرده است اقتصاد پارتیان بر کشاورزی و بازرگانی
استوار بود و انحصار بازرگانی بسیاری از انواع کاالها را بین شرق )چین و
هند( و غرب )روم و یونان و سایر نواحی( در اختیار داشت و در امتداد مسیرهای
مهم تجاری شهرها، انبارها، بازارها و کاروانسراهایی ساخته شده بود. در
نقشه شهر دورا اورپوس 165-256 میالدی بازار و جایگاه آن در کنار یکی از
محورهای اصلی شهر بخوبی آشکار است که از یک دروازه تا دروازه دیگر کشیده
شده. در دوره ساسانیان شهرهای بیشماری ساخته شد و روابط بازرگانی ایران با
همسایگانش توسعه یافت و بازار به یک فضای مهم شهری تبدیل شد.
و.....
فصل اول تعریف کلی
مقدمه
بازار یزد
تاریخچه وچگونگی به وجودآمدن بازار
بازار از دوره ماد تا آغاز دوره اسالمی
پلان کاروانسرای سعدالسلطنه(سرای سعادت)
سایت پلان بازارقزوین
بازار های اولیه
نقش اقلیم در شکل گیری بازار
بازار در کرانه جنوبی دریای خزر:
در کرانه شمالی خلیج فارس و دریای عمان
بازار در نواحی کوهستانی و مرتفع فالات
بازار در دشت های فالات
نحوۀ شکل گیری بازار و شناخت اجزای تشکیل دهنده آن
انواع بازار
-بازارهای ادواری
بازارهای شهری
بازارچه ها
راسته اصلی بازارهای
چهارسوق کاروانسرای سعدالسلطنه )سرای سعادت
2رسته
3دالان
4سرایان خان
خانباریاکالنبار
تیم وتیمچه
پلان تیمچه امیر)بازار تبریز(
پلان تیمچه حاج صفرعلی(بازارتبریز)
بازاربزرگ تبریز
بازارتاریخی تبریزاولین بازارثبت شده جهانی درفهرست میراث یونان
مجموعه میرزا شفیع نقشه طبقه اول مجموعه میرزا شفیع تبریز
مقاطع پالن طبقه اول تیمچه حاج صفر علی (بازار تبریز(
بازار تهران
بازار تاریخی یزد
بازار کاشان
بازار همدان
بازار سمنان
بازار زنجان
