مسجد
جامع علیشاه (722 ق) به دستور علیشاه گیلانی ساخته شده است و گفته شده
دارای میانسرایی بزرگ، مدرسه، مناره، و برج و سه درآیگاه (ورودی) و دیگر
ساختمانها بوده است. این ساختمان و دیگر نمونه ها نشان می‌دهند در سرزمین
آذربایجان چه اندازه توان ساخت چنین ساختمانهای بزرگی بوده است. این مسجد
دارای ایوانی بسیار بزرگ با دهانه‌ای نزدیک به 30 متر و ستبرای دیوار ایوان
11 متر است و (در همان زمان) چون پوشش ایوان سست کار شده بود فروریخته
است.
مسجد علیشاه، توسط خواجه تاج‌الدین علیشاه بنا شد و متاسفانه این بنا بر
اثر زمین لرزه و گذر زمان تا حدودی تخریب شده است. در محوطهٔ ارگ، آثار
تاریخی ارزشمندی همچون «مدرسهٔ نجات» که به عنوان یکی از نخستین مدارس
ایران بشمار می رفت و نیز «سالن تئاتر شیر و خورشید» قرار داشت که پس از
شروع برنامهٔ تخریب و تبدیل ارگ تبریز به مصلای بزرگ تبریز از سال ۱۳۶۰ و
در زمان امامت جمعهٔ آیت‌الله ملکوتی، بخش اعظمی از ارگ توسط جهاد سازندگی
با بولدوزر و مواد منفجره ویران شده است.
این مجموعه تاریخی در برگیرنده مدرسه، مسجد و خانقاه بود. در ساخت این بنا
از ساروج و مصالح ساختمانی بادوام به کار رفته است. زلزله ویرانگر تبریز در
قرن دهم که این شهر را با همه بناهای تاریخی‌اش ویران کرد، بخش اعظم این
مجموعه را نیز فرو ریخت. با این حال بخشی از دیوارهای بلند این مجموعه بر
جای ماند تا یادگار پایداری در برابر این پدیده طبیعی مهیب باشد، گرچه
شکستگی بزرگی در بدنه ارگ از این زلزله پدیدار شد.
و....
