مقدمه :
آمار نشان می دهد که جمعیت شهرنشین دنیا در سال 1990 در حدود 2260 میلیون
نفر بوده که نسبت به سال 1950 رشدی برابر 5/21 % داشته است. همچنین جمعیت
شهرنشین در شهرهای بالای دو میلیون در سال 1985 ، 24% جمعیت شهرنشین در آن
سال می باشد.
بررسی جمعیت شهری ایران :
سرشماری های پی درپی، درصد جمعیت شهرنشین ایران را به شرح زیر نشان می دهد :
1335 : 74/28
1345 : 5/38
1365 : 3/54
لازم به ذکر است که در سال 1365 تقریباً 7/22 درصد از کل جمعیت شهرنشین کشور در تهران ساکن بوده اند.
تعریف اقتصاد شهری :
اقتصاد شهری یکی از رشته های اقتصاد است که در آن متخصصان سعی می کنند با
استفاده از ابزارهای اقتصادی ، مسایل و مشکلات یک منطقه شهری را مورد بررسی
و ارزیابی قرار دهند.
موارد مورد بحث در اقتصاد شهری :
عوامل تولید شهری
میزان تمرکز فعالیتهای تولیدی
توزیع درآمد در داخل و بین مناطق شهری
چگونگی تولید و توزیع کالا
چگونگی توزیع خدمات
مسایل بین شهری
مسایل درون شهری
نظریه های اقتصاد خرد و کلان و اقتصاد شهری :
نظریه های اقتصاد خرد و کلان هر دو برای حل مشکلات شهری مورد استفاده قرار می گیرند. اقتصاد کلان مسایلی مانند :
درآمد
تورم و بیکاری
صادرات و واردات
هزینه های دولتی
را توضیح داده و اقتصاد خرد مسایل واحدهای کوچک مانند خانوار را بررسی می کند.
ارائه مطالبی مرتبط در این زمینه :
اقتصاد شهری بر مبنای تقاطع جغرافیا و اقتصاد تعریف می شود. اقتصاد به
بررسی انتخاب های افراد با توجه به منابع کمیاب می پردازد. در حالی که
خانوارها انتخاب های خود را به منظورحداکثر کردن مطلوبیت شکل می دهند و
بنگاه ها حداکثر کردن سود را مبنای تصمیم گیری هایشان قرار می دهند.
جغرافیدان ها با پاسخ به این پرسش که فعالیت های مختلف در کجاها شکل می
گیرند، به مطالعه نحوه استقرار اشیاء در فضا می پردازند. اقتصاد شهری،
اقتصاد و جغرافیا را به یکدیگر پیوند داده و به بررسی انتخاب های جغرافیایی
یا مکانی خانوارهای حداکثرکننده مطلوبیت و بنگاه های حداکثرکننده سود می
پردازد. به علاوه اقتصاد شهری، ناکارآمدی های انتخاب های مکانی را تشخیص
داده و سیاست های عمومی جایگزین جهت گسترش انتخاب های کارآ را مورد بررسی
قرار می دهد.
در همین راستا عوامل موثر بر کاربری مدلهای اقتصاد شهری در کشورهای درحال
توسعه شامل بازار رسمی و غیر رسمی کار و اشتغال ، حمل و نقل، نسبت عوامل
تولید، انتخاب مکان سکونتی و نقش دولت است . تصمیمات خانوارها و بنگاه ها
در زمینه مکان یابی در درون شهرها به مثابه نیروهای بازار ، سبب ایجاد
شهرهایی با اندازه ها و ساختارهای اقتصادی مختلف می گردد. در این حوزه به
دنبال پاسخ به این پرسش ها هستیم که چرا شهرها به وجود می آیند و چرا بعضی
شهرها بزرگ و برخی دیگر کوچک هستند.
